#5: Noordvijg: Vijgen telen in België

Sinds een paar jaar grote fan van vijgenbomen.

Voor mijn 12 projecten in 12 maanden serie heb ik in mei heb ik de mogelijkheid onderzocht om hier in België vijgenboomgaard op te zetten.

Vijgen zijn een Mediteraanse plant, maar hij kan het goed doen in België (en Nederland) de juiste omstandigheden (veel zon, beschermt van de wind en vorst en geen natte voeten).

Mijn persoonlijke collectie groeit stevig elk jaar, maar ik wil uitzoeken of er potentieel zit om dit ook commercieel te doen.

Waarom vijgen?

Het opwarmen van het klimaat zorgt hier voor warmere soorten. Dat brengt heel wat uitdaginen mee voor onze bestaande planten.

Maar het brengt ook nieuwe opportuniteiten zoals meer exotisch fruit.

Vijgen zijn heel kwetsbaar en niet lang houdbaar, dat zorgt voor een hoge prijs, maar ook voor onrijpe vijgen.

Lokale vijgen produceren kan er voor zorgen dat je later kan plukken en zo de klanten een beter product kan bieden. De hogere prijs.

Uitdagingen

Binnenteelt

Ons klimaat veranderd, maar het wordt toch nog geen Mediteraanse klimaat. Lage temperaturen en veel regen onregelematig gespreid?

Wat ik de laatste jaren heb gezien bij mijn eigen bomen is het toch een uitdaging om de juiste omstandigheden te creeren in volle grond om een goede oogst te krijgen. het afrijpen van de (tweede) oogst gebeurd eind september/begin oktober. En dan is het in veel gevallen nét niet warm genoeg meer. Waardoor alle vijgen die nog klaar hangen niet meer rijp worden.

Daarom denk ik dat een groot stuk van de teelt in een kas moet gebeuren, eventueel in combinatie met doorlopende experimenten van bomen in volle grond.

Dat brengt wel extra werk en kosten met zich mee (serre, irrigatie, potten, potgrond, bemesting, etc.). In volle grond kan de natuur veel van deze functie overnemen, en kunnen we bijsturen waar nodig.

Pieken opvangen

Vijgen zijn een heel seizoensgebonden fruit. Bij ons loopt het oogstseizoen van juli tem september (of oktober).

Dat zorgt voor een enorme piek in arbeid en in aanbod.

De arbeid maakt dat er extra mensen nodig zijn voor een heel korte periode.

De piek in aanbod maakt dat je afnemers moet zoeken die bereid zijn om je producten een paar maanden in de rekken te hebben liggen.

Trage opstart

De opstart van elke fruitboomgaard is een uitdagingen, waarbij er de eerste jaren vooral moet worden geïnvesteerd.

In verglijking met ander fruit ontwikkelen vijgen zich redelijk snel en heb je al een vanaf jaar 2 een oogst.

Afhankelijk van waar de productie gebeurt, volle grond of in een kas, zijn de kosten ook anders.

Business plan

Een van de dingen die ik heb geleerd van Farm Small Farm Smart podcast is het belang om vanaf jaar 1 al winstgevend te zijn.

Alle ideeen in principes zijn heel leuk, maar als er geen geld binnenkomt is het snel gedaan.

Dat wil zeggen dat er naast vijgen nog andere inkomstenbronnen moeten zijn. Zowel om de eerste jaren te overbruggen, maar ook om het seizoen wat te verlengen en de gemaakte kosten en infrastructuur ook op een andere manier laten renderen.

Vijgen importeren

Om de verkoop al sneller te starten éen het seizoen wat te verlengen zouden we ook vijgen kunnen importeren uit regios waar het seizoen wat langer loopt zoals Frankrijk, Portugal, Spanje of Italië.

Dit vraagt wel om een iets andere aanpak dan “Belgische vijgen”, maar er valt wel iets mee te doen.

Samenwerken en afnemen met telers met veel ervaring kan ook een enorm leerijke ervaring zijn.

Extra teelten

De meest voor de hand liggende manier is om extra teelten toe te voegen.

Een van de mogelijkheden zijn aardbeien bijvoorbeeld.

Dat zou het seizoen spreiden, infrastructuur meer benutten én ons toelaten vana jaar 1 omzet te draaien.

Voorts zijn er wel wat overeenkomstigheden tussen vijgen en aardbeien. Beide niet lang houdbaar eens geplukt. Kwetsbaar. Je kan er goed confituur van maken.

Een tweede voordeel hiervan kan zijn om het werk dat je steekt om nieuwe afnemers te vinden (lokaal, winkels, etc.), ook kan worden ingezet voor deze andere teelt(en).

Verkoop vijgenbomen

Vijgenbomen zijn makkelijk te stekken.

Dit is goed in de opstart om genoeg plantmateriaal te hebben.

Maar het kan ook een bijproduct zijn door stekken of vijgenbomen te verkopen.

Zeker in de latere jaren, wanneer de boomgaard al min of meer in gang is, en we niet zoveel extra planten nodig hebben.

Vraagtekens bij al deze extra’s is natuurlijk of het meer werk meebrengt of het ook rendeert. In al deze sectoren zitten al bedrijven die goed zijn in wat ze doen (aardbeienteelt, planten kwekers). De vraag is of we als nieuw bedrijf zonder al te veel ervaring hier efficiënt in kunnen zijn.

Afzetmarkt

Dit is nog niet goed ontwikkeld. Ik ben in gesprek met een teler om biologische vijgen in te voeren en dan een test op te zetten.

Vooral de lokal afzetmarkt verder ontwikkelen en testen.

Daarnaast lokale winkels.

Praktisch

Naast het bedrijf opstarten gedeelte ben ik ook verder bezig met het kweken van vijgen.

Selectie vijgen soorten

Er zijn duizenden verschillende soorten vijgen. Deze zijn niet allemaal geschikt voor ons klimaat.

Ik ben op zoek naar een vijg die:

• lekker smaakt
• 2x vruchten draagt
• goed groeit in ons klimaat (temperatuur, neerslag, etc.)
• goede oogst geeft

Ik heb op dit moment 36 verschillende vijgenbomen van 30 verschillende soorten en dit gaat nog wel fors uitbereiden.

Deze kijk ik na op vlak van oogst, groei, smaak.

Ik hoop om snel een paar goede kandidaten te vinden om mee op te schalen. Nadien gaan de andere waarschijnlijk verder lopen als experiment om interessante soorten te onderzoeken.

Plantenkennis

Door er zoveel mee bezig te zijn, leer ik ook wat er nodig is om deze planten in topvorm te houden. Bewatering, bemesting, snoeien, etc.

Toekomst

Hoewel ik mik om een project om een maand af te ronden, is het duidelijk dat dit iets van een langere adem gaat worden.

Het is nog niet duidelijk of dit een uit de hand gelopen hobby gaat blijven, of dat dit effectief een opstart van een nieuwe bedrijf is.

Concreet wil ik de komende maanden de volgende zaken regelen:

1. Vijgen invoeren: en lokaal de afzetmarkt testen
2. Serre vinden: zoals gezegd missen we tegen het einde van het seizoen wat warmte. Daarom zou ik graag het seizoen 2024 afronden in een serre, of bij het overwinteren overschakelen naar een serre zodat we het 2025 seizoen goed kunnen starten.

Dat was het voor mei 😉